Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Αρκαδίας

 

Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Αρκαδίας είναι ένα ιστορικό μοναστήρι, χτισμένο σε απόσταση 30 χλμ δυτικά του Άστρους και σε κοντινή απόσταση από τα χωριά Καστρί και Περδικόβρυση. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κυνουρίας.

Ιστορία

Η Μονή Τιμίου Προδρόμου Αρκαδίας ιδρύθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, τον 8ο αιώνα. Εκεί, ίσως υπήρξε κατά τα αρχαία χρόνια, βωμός και σπήλαιο του θεού Πάνα, το οποίο είδε ο Παυσανίας στα αριστερά του δρόμου που ένωνε την Αρχαία Τεγέα με την Λακεδαίμονα. Από μεταγενέστερη επιγραφή στην είσοδο του μοναστηριού, η ιστορική του παρουσία ξεκινά το 1126. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν χτιζόταν το μοναστήρι, ένας μάστορας γκρεμίστηκε μαζί με ένα πελεκημένο λιθάρι. Όταν οι υπόλοιποι κατέβηκαν για να τον μαζέψουν, τον είδαν να ανεβαίνει το μονοπάτι με το λιθάρι στον ώμο.

Κατά την Επανάσταση του 1821, το μοναστήρι, λόγω της απρόσιτης του θέσης, χρησίμευσε ως ορμητήριο εναντίον των Τούρκων, ως στρατιωτικό νοσομοκείο, αλλά και ως καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού. Τον Μάϊο του 1821, οι μοναχοί συμμετείχαν ενεργά στις μάχες των Δολιανών και των Βερβένων. Το 1826, ο Ιμπραήμ Πασάς πολιόρκησε 2 φορές την μονή, χωρίς αποτέλεσμα. Η μονή Προδρόμου, ήταν ενοριακή και υπαγόταν στην Μητρόπολη Άργους και Ναυπλίου. Σήμερα η μονή είναι ανδρική και υπάγεται στην Μητρόπολη Μαντινείας και Κυνουρίας.

Η μονή

Η μονή σκαρφαλωμένη επάνω στο βράχο

Βρίσκεται χτισμένη πάνω σε έναν βράχο, πάνω από το φαράγγι του ποταμού Τάνου, καθιστώντας την απρόσιτη. Είναι χτισμένη με παραδοσιακό τρόπο, καθώς περιλαμβάνει μία στενή αυλή και τα κτήριά της μαζί με καμάρες, πέτρινες σκάλες, χαγιάτια κ.α. Το καθολικό της βρίσκεται στο δεύτερο όροφο της νότιας πτέρυγας, χτισμένο σε ένα κοίλωμα του βράχου. Το καθολικό είναι ένας τρουλαίος ναός, που έχει χτιστεί σε ακανόνιστο σχήμα Γ, έτσι ώστε να προσαρμόζεται στην μορφολογία του σπηλαίου. Στο εσωτερικό του, έχουν διατηρηθεί τμήματα αγιογραφιών, έργα του 18ου αιώνα από τον ναυπλιώτη Ιερομόναχο Ιερεμία. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, φέρει αξιόλογες εικόνες, φιλοτεχνημένες τον 18ο αιώνα. Δίπλα από το καθολικό, υπάρχει ένας στενόμακρος δρόμος που οδηγεί στο σπήλαιο, χωρίς να είναι γνωστό που καταλήγει. Μερικοί πιστεύουν ότι οδηγεί στην Μονή Μαλεβής.

Η μονή είναι σήμερα πλήρως ανακαινισμένη. Έχει δύο μετόχια: τον Άγιο Χαράλαμπο στον Στόλο και τον ερειπωμένο ναό του Αγίου Νικολάου στην Περδικόβρυση. Απαριθμεί σήμερα 4 μοναχούς. Εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου, εννέα μέρες μετά την εορτή του Προδρόμου και στις 14 Σεπτεμβρίου του Τιμίου Σταυρού.

Πηγές

• Πέτρος Σαραντάκης, Αρκαδία: Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες της, οδοιπορικό 10 αιώνων, Εκδόσεις Οιάτης, Αθήνα 2000, ISBN 960-91420-0-1
• Νομαρχιακή Διοίκηση Αρκαδίας - Αρκαδία, Θρησκευτικός Προορισμός, Εκδοτική Αρκαδίας, Τρίπολη 2010
• Φορέας Διαχείρησης Όρους Πάρνωνα, Εκδόσεις Πεντάλοφος, 2015, ISBN 978-960-99424-2-3

Μονή Φιλοσόφου

 

Η Μονή Φιλοσόφου είναι μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στην χαράδρα του ποταμού Λούσιου, νότια της Δημητσάνας, στο Νομό Αρκαδίας.

Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει στην απόδοση της εορτής, στις 23 Αυγούστου. Είναι χτισμένη στη δυτική πλευρά του φαραγγιού του Λούσιου, 11 χλμ. νοτιοδυτικά της Δημητσάνας και περίπου 86 χλμ. από την Τρίπολη. Η Μονή αποτελείται από δύο μοναστηριακά συγκροτήματα, ένα παλαιό και ένα νέο, τα οποία βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους.

Η παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι η πιο ιστορική και παλαιά μονή της Αρκαδίας και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο από τη Δημητσάνα, τον επονομαζόμενο «φιλόσοφο», ο οποίος ήταν γραμματέας («Πρωτοκρίτης») του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Από το προσωνύμιό του πήρε και η Μονή το όνομά της. Είχε χαρακτηριστεί σταυροπηγιακή. Ήταν χτισμένη στο εσωτερικό μιας σπηλιάς, πάνω από μια απόκρημνη χαράδρα και σήμερα διατηρείται μόνο ένα μικρό εκκλησάκι Βυζαντινής τεχνοτροπίας του 10ου αιώνα με τις αξιόλογες τοιχογραφίες του. Είναι ναός εγγεγραμμένος τετράστηλος σταυροειδής με οκτάπλευρο τρούλο. Από την υπόλοιπη μονή σώζονται μόνο ερείπια κελλιών και άλλων κτισμάτων, καθώς και μια στέρνα.

Η παλαιά μονή είναι γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό», γιατί κατά την παράδοση λειτουργούσε εκεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σχολείο που αργότερα εξελίχθηκε σε σπουδαία ιερατική σχολή που λειτούργησε στη Νέα Μονή. Στη Σχολή αυτή φοίτησε πλήθος δασκάλων, ιερέων, μοναχών, ανωτέρων κληρικών, καθώς και ηγετικές μορφές της Εκκλησίας. Από αυτήν αναδείχτηκαν τέσσερις πατριάρχες Ιεροσολύμων, δύο Οικουμενικοί Πατριάρχες και πολλοί ανώτατοι εκκλησιαστικοί άνδρες (Γρηγόριος ο Ε΄, Παλαιών Πατρών Γερμανός).

Η νέα Μονή Φιλοσόφου ιδρύθηκε μετά τα μέσα του 17ου αιώνα (λειτουργούσε ήδη το 1691). Βρίσκεται σε απόσταση τετρακοσίων περίπου μέτρων από την παλαιά Μονή, σε ομαλότερη θέση. Το καθολικό της κτίστηκε το 1661, και κατόπιν κτίσθηκαν και αρκετά κελλιά, χωρίς όμως να εγκαταλειφθεί η παλαιά μονή. Το τέμπλο του καθολικού είναι ξυλόγλυπτο με εξαιρετική διακόσμηση και φέρει εικόνες κρητικής τεχνοτροπίας που αποδίδονται στο ζωγράφο Βίκτωρα (1663). Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1693 με δαπάνη του «Μαυραηδή-πασά Φαρμάκη» από τη Στεμνίτσα, ο οποίος είχε εξισλαμισθεί, αλλά επανήλθε στο Χριστιανισμό επί Ενετοκρατίας. Απεικόνιση του χορηγού υπάρχει στη δυτική πλευρά του ναού (υπό τη μορφή τυπικού Ανατολίτη με βλοσυρό ύφος, πολυτελές ένδυμα και κομπολόι) δίπλα στην αγία Ελένη.

Μεταξύ των ετών 1834-1836 η Μονή διαλύθηκε με απόφαση της Βαυαρικής Αντιβασιλείας, με τη δικαιολογία ότι είχε κάτω από έξι μοναχούς. Η περιουσία της δημεύθηκε και πωλήθηκε σε ιδιώτες. Μετά τη διάλυση, η Μονή ερήμωσε και σταδιακά κατέρρευσε. Σήμερα λειτουργεί ως ανδρική Μονή, μετόχι (με βασιλικό διάταγμα, από τις 14 Απριλίου 1922) της γειτονικής Μονής Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας. Το 1955 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και από το 1992 άρχισε να ανακαινίζεται ριζικά με την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Βιβλιογραφία

• Τάσος Γριτσόπουλος, «Η μονή Φιλοσόφου κατά τους ΙΣΤ΄, ΙΖ΄ αιώνας», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. ΙΒ΄, σελ. 103-136.

Ιερά Μονή Παναγίας Παντάνασσας

 Πηγή:https://www.mariolata.gr/tourismos/pantanassa.html

         https://polydrososparnassou.blogspot.com/2020/08/blog-post_75.html

Σε μια πανέμορφη και καταπράσινη τοποθεσία, λίγα λεπτά μακριά από το χωριό μας, βρίσκεται το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγίας Παντάνασσας.

Η μονή κτίστηκε τον 15ο αιώνα και είναι από τα μοναστήρια, οι μοναχοί των οποίων βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρκους.

Τον Οκτώβριο του 1942 πυρπολήθηκε από τον κατοχικό Ιταλικό στρατό και η πυρκαγιά κατάστρεψε το συγκρότημα των κελιών και τα περιεχόμενα του καθολικού, όμως διασώθηκαν οι βυζαντινές αγιογραφίες.

Σήμερα η Ιερά Μονή είναι επανδρωμένη με 3 μοναχές, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωκίδος κ.Θεόκτιστου και με την πνευματική καθοδήγηση του Γέροντα της Μονής Αιδεσιμολογιώτατου Πρωτοσπυτέρου Θεμιστοκλέους Χριστοδούλου. Η εκκλησία της μονής, βυζαντινού ρυθμού με δύο τρούλους, λειτουργεί στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής και στην Απόδοση της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου την 23η Αυγούστου.

Η μονή βρίσκεται στα 700 μέτρα υψόμετρο και απέχει περίπου 5 χιλιόμετρα από την Μαριολάτα, μέσω βατού και για λεωφορεία χωματόδρομου. Στην έξοδο του χωριού με Κατέυθυνση προς Γραβιά - Λαμία και όπου στο δεξί μας χέρι υπάρχει η εξοχική ταβέρνα "Ο Πελαργός" στρίβουμε αριστερά στο χωματόδρομο. Συνεχίζουμε ανηφορίζοντας το βουνό. Στη διασταύρωση που θα συναντήσουμε στρίβουμε αριστερά και συνεχίζουμε μέχρι να συναντήσουμε στο αριστερό μας χέρι το μοναστήρι.

Παναγία Γοργοεπήκοος

Πηγή: https://www.romfea.gr/proskunimata/27045-iera-moni-panagias-gorgoepikoou-mandras-attikis

 

Το Μοναστήρι της Παναγίας της Γοργοεπηκόου βρίσκεται μια ανάσα από την πολύβουη Αθήνα, στη Μάνδρα Αττικής.

Στην κορυφή της οροσειράς, με θέα τη θάλασσα της Ελευσίνας, η Παναγιά η Γοργοεπήκοος, όπως λέει και το όνομά της, γρήγορα θα ακούσει και θα προστρέξει.

Γύρω στα 1800 κάποιος μοναχός από το Άγιον Όρος ξεκίνησε να πάει στη Μικρά Ασία όπου υπήρχαν μετόχια αγιορείτικα, φέρνοντας μαζί του και αγιογραφημενες εικόνες για να τις πουλήσει.

Μια από αυτές τις εικόνες ήταν της Παναγίας της επονομαζόμενης Γοργοεπηκόου (Γοργοϋπηκόου).

Η Παναγία κρατάει «το θείο βρέφος στην αγκαλιά της σαν σε θρόνο χερουβικό, με ιλαρό το προσωπό της, με γλυκυτάτους οφθαλμούς και ένα αμυδρό μειδίαμα στα χείλη».

Την εικόνα αγόρασε από το Άγιο Όρος μία οικογένεια από τη Σμύρνη και σαν πολύτιμη κληρονομιά πέρασε από γενιά σε γενιά και τελικά έφτασε στα χέρια της Ιφιγένεια Αναπλιώτου λίγο πριν καταστροφή της Σμύρνης.

Όταν το 1922 έγινε η Μικρασιατική καταστροφή και ο διωγμός, η οικογένεια της Ελευθερίας κατόρθωσε να περάσει στη Μυτιλήνη.

Μέσα στα ελάχιστα πράγματα πού μπόρεσαν, όπως όλοι, να πάρουν μαζί τους, πρώτη ήταν η εικόνα αυτή της Παναγίας.

Στη Μυτιλήνη όπου εγκαταστάθηκαν, η μητέρα της Ιφιγένειας, Ελευθερία, κάθε 8η Σεπτεμβρίου γιόρταζε την Παναγία εις ανάμνησιν του μεγάλου θαύματος της στη Σμύρνη.

Κάποια στιγμή, πού βρισκόταν σε άλλο δωμάτιο, φύσηξε δυνατός αέρας από το ανοικτό παράθυρο και σήκωσε το πετσετάκι που ακουμπούσε το αναμμένο καντήλι στο εικονοστάσι και πήρε φωτιά μια άκρη και μεταδόθηκε η φωτιά σε όλο το δωμάτιο.

Η Ελευθερία άκουσε κάποιους χτύπους και απορώντας τι να είναι, βγήκε στη πόρτα, αλλά δεν είδε κανέναν.

Οι χτύποι όμως συνεχίζοντο πιο έντονα, και τότε ανέβηκε επάνω και μόλις άνοιξε την πόρτα του δωματίου, πετάχτηκαν φλόγες και καπνοί.

Όταν τελικά μπόρεσε να μπει στο δωμάτιο, και έψαχνε με τα μάτια μέσα να διακρίνει κάτι στις φλόγες, που ακόμα κρατούσαν, αντίκρυσε την εικόνα της Παναγίας, ανάμεσα στις φλόγες και στους καπνούς την κοίταζε από μακριά, ανέγγιχτη από τη φωτιά, και από τους καπνούς ώστε να λάμπει έτσι όπως την είχε γυαλίσει η ίδια.

Οι φλόγες την είχαν σεβαστεί, και ίχνος καπνού την είχε αμαυρώσει. Όλη η οικογένεια φύλαγαν και αυτό το θαύμα σαν πολύτιμο μαργαριτάρι στην καρδιά τους.

Τον Ιανουάριο του 1965 τέσσερις Μοναχές ξεκίνησαν να κτίσουν ένα Μοναστήρι, Ησυχαστήριο. 

Ήρθαν στην Αθήνα και έμεναν προσωρινά στο πατρικό σπίτι μιας εξ αυτών, στα Μελίσσια αλλά συγχρόνως έψαχναν για έναν κατάλληλο τόπο να κτίσουν σιγά-σιγά το Μοναστήρι τους. 

Ο αείμνηστος Νικόλαος Σταμίδης, ιδιοκτήτης οικοπέδου στη Μάνδρα προσέφερε δωρεά 25 στρεμμάτων και στις 25 Μαρτίου ανέβηκαν όλοι μαζί και έστησαν ένα Πρόχειρο Προσκυνητάρι της Παναγίας. 

Ύστερα από πολλά εμπόδια, ο Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος ζήτησε ένα σχέδιο της Μονής και προχώρησε στην υπογραφεί του Διατάγματος της Ιδρύσεως της Ιεράς Μονής της Γοργοεπηκόου με βασιλική βούλα και άδεια της ιδρύσεώς της το 1972.

Στις 6 Αυγούστου 1971 έβαλαν το θεμέλιο λίθο του Μοναστηριού στην Μάνδρα Αττικής, στις 23 Σεπτεμβρίου 1973 έγιναν τα εγκαίνια από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη και μπήκαν μέσα οι μοναχές και έγινε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός και Αγιασμός.

Στις 29 Οκτωβρίου 1978 θεμελιώθηκε ο καθολικός ναός της μονής από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος κ. Βαρθολομαίο και 7 Σεπτεμβρίου του 1982 έγιναν τα «Θυρανοίξια»

Η Ιερά Μονή εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Υ.Γ. Ευχαριστούμε πολύ την Καθηγουμένη Μοναχή Φεβρωνία και την αδελφότητα της Ιεράς Μονής, για την ευλογία για την άδεια λήψεως του φωτογραφικού υλικού.