Μονή Βουλκάνου Μεσσηνίας

 Παλαιά Μονή Βουλκάνου

Η Μονή Βουλκάνου είναι οικισμός και μοναστήρι της Μεσσηνίας. Βρίσκεται στο όρος Ιθώμη, σε υψόμετρο 359 μέτρων και σε μικρή απόσταση από την Αρχαία Μεσσήνη και τη Βαλύρα. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Μεσσήνης και εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. 

Ιστορικό Μονής

Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βουλκάνου  είναι το ιστορικότερο και μεγαλύτερο Μοναστήρι στη Μεσσηνία. Η Μονή έχει μεγάλη εθνική και εκκλησιαστική δράση. Στο διάβα του χρόνου εγκαταβίωσαν σε αυτή πλειάδα Μοναχών, οι οποίοι διακρίθηκαν για την ενάρετη άσκηση και την θαυμαστή του βίου διαγωγή τους. Περί τους 10 πατέρες εξ΄ αυτών έχουν προαχθεί σε Επισκόπους.

Η αρχική της θέση ήταν στην κορυφή του όρους Ιθώμη, εκεί όπου υπήρχε αρχαίο ιερό του Δία Ιθωμάτα. Ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση το 725 από εικονολάτρες καλόγερους και το καθολικό της, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι διακοσμημένο με αξιόλογες τοιχογραφίες του 1608, έργα των αδελφών Μόσχου από το Ναύπλιο. Στις αρχές του 17ου αιώνα, λόγω των δυσκολιών διαβίωσης, οι καλόγεροι την εγκατέλειψαν και μεταφέρθηκαν χαμηλότερα, στη σημερινή θέση.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η μονή γνώρισε μεγάλη ακμή, ήταν σταυροπηγιακή και διέθετε μεγάλη περιουσία και μετόχια στη Μεσσηνία αλλά και στη Σμύρνη. Ήταν καταφύγιο αρματολών και κλεφτών και στην επανάσταση του 1821 είχε σημαντική συμβολή, με την προσφορά χρημάτων και τροφίμων. Πυρπολήθηκε από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ πασά το 1825 και οι μοναχοί της κατέφυγαν στη Μάνη και στη Ζάκυνθο, παίρνοντας μαζί τους και την εικόνα της Παναγίας, αλλά επανήλθαν το 1828. Από τότε η μονή λειτουργεί χωρίς διακοπή.

Το συγκρότημα περιβάλλεται από κτίσματα κελιών και βοηθητικών χώρων. Το καθολικό κτίστηκε το 1701 και πήρε τη σημερινή του μορφή στις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι σταυροειδής ναός με τρούλο και στο εσωτερικό του διέθετε αξιόλογες τοιχογραφίες, που καταστράφηκαν από τον Ιμπραήμ και επικαλύφθηκαν με ασβέστη το 1882. Στον ναό φυλάσσεται η εξαιρετικής τέχνης θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Βουλκανιώτισσας ή Οδηγήτριας, που λέγεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Η μονή διαθέτει λείψανα αγίων και πολλά κειμήλια, που εκτίθενται σε μουσειακό χώρο.

Εορτασμός Βουλκανιώτισσας

Την Κυριακή 12 Αυγούστου 2018, έγιναν τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Μονής Βουλκάνου. Σήμερα η παλαιά μονή είναι κλειστή και λειτουργεί μόνο την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου. Η νέα εορτάζει στις 15 Αυγούστου, ενώ στις 20 Σεπτεμβρίου γίνεται πολυήμερος εορτασμός και λιτάνευση της εικόνας στη Μεσσήνη.

Ιδιαίτερη προσοχή και λατρευτικό ενδιαφέρον από μέρους του ευσεβούς λαού, ελκύουν οι εορτές και πανηγύρεις της μονής, τόσο τον Δεκαπενταύγουστο με τη μεταφορά της Εικόνας της Παναγίας στο θρόνο Της, στο μοναστήρι της Κορυφής και την έναρξη των εορταστικών ιερών ακολουθιών, όσο και τη νύκτα της 19ης προς 20ή Σεπτεμβρίου με την Κάθοδο της Βουλκανιώτισσας στην πόλη της Μεσσήνης, σε ανάμνηση θαυματουργικής επεμβάσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, όταν φοβερή επιδημία πανούκλας είχε απλωθεί σε όλη σχεδόν τη Μεσσηνία και είχε σκορπίσει το θάνατο και τη δυστυχία, γύρω στα 1755 και τότε πρωτολιτανεύτηκε η Αγία Εικόνα Της. Αυτή τη νύχτα, χιλιάδες άνθρωποι οδοιπορούν και ανάμεσά τους πολλά νέα παιδιά, συνοδεύοντας τη Βουλκανιώτισσα Κυρά και διανύοντας απόσταση 20 χιλιομέτρων πεζοπορίας.

Η Κάθοδος αυτή ξεκινά στις 2 το πρωί από το Βουλκάνο και καταλήγει στη “Μαυροματέϊκη Παναγίτσα” γύρω στις 7.30 το πρωί της 20ής Σεπτεμβρίου. Η επίσημη υποδοχή της Εικόνας γίνεται στις 9.30 π.μ. στο εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, στην είσοδο της Μεσσήνης, από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας, τις αρχές του τόπου και πλήθος κλήρου και λαού.

Πάνδημη είναι και η Λιτανεία στους κεντρικούς δρόμους της Μεσσήνης, για να καταλήξει στο Βουλκανιώτικο Μετόχι της Πανηγυρίστρας, όπου και εναποτίθεται η Ιερή Εικόνα. Ακολουθεί οκταήμερο Ιερό Προσκύνημα μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου, οπότε την 5η απογευματινή ώρα αυτής της ημέρας, ξεκινά η άνοδος της Εικόνας για το Μοναστήρι της, πρώτα με Λιτάνευσή της εντός της Μεσσήνης και στη συνέχεια με πορεία προς το Βουλκάνο, όπου καταλήγει στις 12 τα μεσάνυχτα.

Η Μονή Βουλκάνου ανέκαθεν υπήρξε ανδρική και ποτέ δεν σταμάτησε η λειτουργία της. Σήμερα αποτελεί το μοναδικό ανδρικό Κοινόβιο της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας.

Διοικητικές μεταβολές

Στις 18-12-1920 γίνεται αναγνώριση του οικισμού Μονή Βουλκάνου (ως τότε αναφέρεται ως Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου) και προσάρτησή του στην κοινότητα Μαυρομματίου Ιθώμης. Στις 04-12-1997 ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Μαυρομματίου Ιθώμης και προσαρτάται στο Δήμο Ιθώμης και στις 07-06-2010 ο οικισμός αποσπάται από το Δήμο Ιθώμης και προσαρτάται στο Δήμο Μεσσήνης.

Η Μονή Βουλκάνου έχει πληθυσμό 2 κατοίκων, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.

 Πηγή:https://www.facebook.com/

Γιατί κατεβαίνει η εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας στη Μεσσήνη!!!

Διήγηση Βασίλειου Αναστασόπουλου (Ψυρρή) γεννημένου στα 1893 περίπου, όπως ακριβώς το άκουγε από τη γιαγιά του τη Μαυροειδίνα. Καταγραφή Ευαγγέλου Αν. Λαμπρόπουλου το 1982 για σχολική εργασία.

Παραλλαγή του ιδίου θαύματος της Βουλκανιώτισσας περιλαμβάνεται και στο βιβλίο του Ηλία Ι. Οικονομόπουλου, «Ο βίος και τα θαύματα της Παναγίας», έκδοσις Β, Αθήναι 1978.

«Όταν ήσαντε ακόμη εδώ οι Τούρκοι κι ερχόσαντε τα καράβια από την Αραπιά στα Μοθωκόρωνα, φέρανε μαζί τους και μια χρονιά και την πανούκλα και πέθαινε ο γέρμος ο κοσμάκης αραδαριά. Ερήμωσαν τα χωριά κι οι κάμποι κι ο κόσμος δεν ήξευρε τι να κάμει. Λιτανείες και παράκλησες Ρωμνιοί και Τούρκοι μαζί, βλέπεις δεν ξετάζει θρησκεία ο Χάρος κι η αρρώστια!

Όταν έφτασε ο κόμπος στο χτένι και ξεκληρίστηκε σχεδόν το μισό Νησί, μια βραδιά κάτι γριές που ‘περετούσανε στις Νησιώτικες εκκλησίες, είδανε κι οι τρεις μαζί στον ύπνο τους μια μαυροφόρα γυναίκα να τους λέει να παραγγείλουν στο Δεσπότη να κατεβάσει την Εικόνα της Παναγιάς απ’ το Βουρκάνο για να πάψει το θανατικό. Τρομαγμένες τρέξανε η καθεμιά στο Δεσπότη που έμενε τότενες πάνωθε απ’ τ’ Αγιανιώτικο λάι, ‘κει που ‘ναι σήμερα τα Πολυδουρέϊκα σπίτια και του ‘πανε τα ονείρατά τους.

Θαύμασε ο Δεσπότης με το όνειρο που ‘δανε κι οι τρεις γριές κι έχοντας βαθιά πίστη στη δύναμη της Παναγιάς, έστειλε τους παπάδες και τους προεστούς πάνω στο Μαναστήρι να φέρουν την Εικόνα. Και την κατεβάσανε ολονυχτίς με λαμπάδες και κεριά κι αποπίσω ο πικραμένος ο κοσμάκης κλαίγοντας και παρακαλιώντας το Θεό και την Παναγιά να τους λυπηθεί και να πάψει το θανατικό.

Περνούσανε κι απ’ τα χωργιά ούλα που βάρεσε η πανούκλα κι ακολουθούσε ο κοσμάκης και φτάσανε και στο Νησί το πρωΐ και την πήρε στα χέρια ο Δεσπότης και σταύρωσε τον τόπο να σηκωθεί να φύγει η πανούκλα να πάει στο καλό! Κι αφού προσκύνησαν ούλοι την πήρανε πάλε οι καλογέροι και τράβηξαν πίσω για το Βουρκάνο μαζί με τους χωριάτες. Κι εκείνη τη βραδυά λένε πως είδανε μερ’κοί την πανούκλα σαν αναμαλλιάρα γυναίκα να τρέχει και να πέφτει στη θάλασσα και να φεύγει πίσω στην Αραπιά και να πηγαίνει πάλι πίσω από ‘κει που ‘ρθε!

Έτσι γλίτωσε ο κοσμάκης τότενες απ’ την πανούκλα κι από ‘κείνα τα χρόνια κάθε χρόνο την κατεβάζουνε την Παναγιά στο Νησί για να μη βρει τόπο να ριζώσει και να σταθεί αν ξαναγυρίσει ποτές πίσω η καταραμένη η πανούκλα!»